Soms zijn de reacties in die media, of juist het gebrek daaraan, op het wereldkundig maken van een album zo aanmatigend dat je bijna zelf een tijdschrift, webzine of blog zou beginnen om eens een ander geluid te laten horen. Laat ik beginnen met een blog en laat ik beginnen met het album Sports and Finance van Haags artiest Spoelstra.
Aanmatigend? Who cares. Nou, ik dus eigenlijk. In een land waar de muzikale focus op de gemiddelde radiozender, popfestival of geschreven media-uiting zoveel mogelijk gericht is op 'als het maar lekker in het gehoor ligt', is iets subversiefs of ook maar afwijkends nogal een opluchting. Aangezien alles wat ertoe kan leiden dat de kijker of luisteraar wegzapt met zo'n grote boog wordt vermeden, lijkt het soms wel alsof er niks interessants, unieks of subversiefs (meer) gebeurt op muzikaal vlak in Nederland. Niet dat Spoelstra pakweg dertig jaar geleden wel was uitgenodigd om op te treden in Toppop, maar de vertrutting lijkt op muzikaal vlak in de mainstream media het monopolie te te hebben. En mensen wennen eraan. Ik had een collega die wat muziek betreft echt van 'alles' hield. Althans, geen harde herrie dan. Haar vriend zette nog wel eens een cd van Phil Collins of Coldplay op, dat soort lawaai ging haar echt te ver. Regering, voed uw burgers in godsnaam opnieuw op.
Bovenstaande is natuurlijk gekkigheid en het maakt mij geen donder uit waar de gemiddelde kantoorcollega blij van wordt. De tijd dat ik oprecht kwaad kon worden om iemands smaak, heb ik ver achter me gelaten. Dat was een ongelukkige en weinig sociale tijd, zullen we maar zeggen. Afijn, Spoelstra dus. Je zou kunnen zeggen dat hij de gekke professor is van de Nederlandse underground. Met een onstuimig verleden in bands als Gone Bald, Boutros Bubba, De Reizende Verkoper, Crowd Surfers Must Die en meer, als zowel gitarist, drummer en zanger, blijft ieder van Spoelstra's muzikale bouwwerken op zijn minst iets spannends om naar uit te kijken. Als je tenminste van muziek houdt die de hierboven beschreven kantoorcollega waarschijnlijk van vriendelijke huisvrouw tot seriemoordenaar zou doen veranderen. Beschik je over een muzikaal referentiekader waarin niets voorkomt wat in de buurt zit van ongebruikelijke structuren, dissonanten, afwijkende maatsoorten, free jazz, dadaïsme, opgefokte electro of geestverruimende psychedelica, dan zal Sports and Finance overkomen als iets heel vreemds, onsamenhangends of gewoon herrie.
Dat dit album bovenstaande ingrediënten allemaal bevat, wil echter niet zeggen dat er geen sprake is van focus. Sterker, Spoelstra heeft hier, op zijn manier, zijn tot nog toe beste en meest samenhangende plaat gemaakt. Zijn kracht ligt in het verwerken van de meest tegendraadse en soms ronduit wacky melodieën en ritmes in sterke liedjes. Jawel, het popjournalistieke kotscliché 'songs met kop en staart' is zelfs van toepassing. Er is namelijk geen enkel moment op deze plaat waar Spoelstra er maar wat op los jamt of improviseert. Alle structuren, melodieën en tegendraadse ritmes passen perfect in elkaar, hoewel dat op eerste gehoor misschien niet zo lijkt. Dat vereist heel veel muzikaal talent. Elk moment op de plaat is schier onnavolgbaar, maar Spoelstra weet precies wat hij doet.
Op zijn eerste EP 'I've Got Issues The Shape of Italy' maakte Spoelstra nog voornamelijk muziek die zich laat omschrijven als country-gerelateerde curiositeiten, het daarop volgende The Almighty Internet was echter een soort naïeve electro. Daarna volgde Pallets waarin beide ingrediënten voor het eerst samen in songs werden verwerkt. Op Sports zijn electro en country als hoofdmoot in kleine stukjes gehakt, gemixt met noise(rock), psychedelica en jazz door de Spoelstra-mangel gehaald. Om het vervolgens op te dienen met zijn best klinkende productie tot nu toe. En als je al een afkeer had van zijn muziek had, wees gewaarschuwd, hij doet er dit keer nog een paar schepjes bovenop.
Dat doet hij door vooral zo ver mogelijk uit de buurt te blijven van alles wat naar muzikale clichés riekt. Nu is dat altijd al een leidend onderdeel van zijn muziek geweest, maar zijn muziek wordt ook niet met de jaren wat toegankelijker, zoals je soms ziet. Au contraire. Het valt dan ook niet mee om een vergelijking te trekken met andere artiesten. De noiserock-georiënteerde nummers Hell and Safety en Piss and Chips doen enigszins aan Amerikaans mathrock-outfit Yowie denken, of misschien aan US Maple, uit diezelfde hoek. Hit And Miss Florida zou misschien van een wat naïevere versie van Aphex Twin afkomstig kunnen zijn, en het titelnummer ook nog wel. Er is alleen niemand die Spoelstra's soort muziek op zijn manier maakt. Zijn keuze om solo muziek te maken heeft hem alle vrijheid gegeven om muzikale gekte tot in het extreme door te voeren.
Kleine kanttekening. Als je in je eentje een hele band simuleert zoals Spoelstra hier doet, en zeker op een technisch en mathematisch zo ingewikkelde manier, is het misschien lastig om dat alles nog spontaan en intuïtief te laten klinken. Het nadeel van clichés vermijden, is misschien dat het op sommige momenten wat berekenend gaat klinken en dat de rauwheid die je bij livebands van dit kaliber ziet, wat verloren gaat. Dit is niet meer dan een onbetekenend smetje op het blazoen van een muzikaal surrealistische, bizarre en volstrekt unieke wereld. Als het nog niet duidelijk was: ik vind het fucking vet en liefhebbers van zeer ontraditionele muziek in het algemeen zouden hier zeker een keer aandacht aan moeten schenken.
Uit op vinyl bij Narrominded/Vloeken Tegen Bont
Luister zelf
Narrominded
Geen opmerkingen:
Een reactie posten